ارزیابی ریسک به روش FMEA یا failure mode effects analysis یک روش شناسایی مشکلات یا خرابی ها و اثرات این خرابی ها بر سیستم است. این روش بیشتر در صنایع فرایندی یا تولیدی کابرد دارد.
روش FMEA :در این روش به دنبال پاسخ سوالات زیر هستیم.
چه چیزی میتواند خراب شود؟ چرا این خرابی ممکن است اتفاق بیفتد؟ اگر این خرابی ایجاد شود چه پیامدهایی را در پی دارد؟
FMEAدر چه مواقعی کاربرد دارد؟
روش FMEA به دلیل ماهیت خود بیشتر در صنایع تولیدی و کارخانجاتی که دارای ماشین آلات هستند استفاده میشود. دلیل این موضوع این است که در این روش خرابی فرایندی یا حتی فیزیکی ماشینها مورد بررسی قرار میگیرد.بررسی خرابی تجهیزات و هر بخش از ماشین آلات یا فرایندهای شیمیایی در صنایعی که دارای این منابع هستند کارایی دارد.
هدف روش FMEA چیست؟
در این روش هدف با سایر روشهای ارزیابی ریسک کمی متفاوت است. در روشهای ارزیابی ریسک متداولتر و آشناتر مانند jsa و jha یا ویلیام فاین هدف ما پیشگیری از خسارت جانی و مالی است. اما در FMEA هدف دیگری در کار است. در روش FMEA به دنبال پیشگیری از هرگونه رویداد ناخواسته هستیم. این رویداد ناخواسته بر تولیدات و تجهیزات و مواد اولیه و … تاثیرگذار است.
پس FMEA رویکردی صنعتی و فرایندی دارد. در حالیکه روشهای ویلیام فاین و jsa و jha بیشتر رویکرد شغلی و انسانی داشت.
در یک کارخانه یا صنعت میتوان از هردوی این روشها در کنار هم استفاده کرد چرا که اهداف متفاوتی را دنبال میکنند. در صنعت در کنار اهمیت کیفیت تولید، سلامت کارگر نیز باید تحلیل شود. بنابراین استفاده از چند نوع ارزیابی ریسک مختلف نه تنها امکانپذیر است بلکه یک الزام میباشد.
اعزای تیم FMEA چه کسانی هستند؟
ارزیابی ریسک FMEA مثل سایر ارزیابی ریسک های HSE یک کار تیمی است. تیم ارزیابی ریسک FMEA باید حداقل شامل یک عضو مهندس تولید و تکنسین ارشد باشد. سایر اعضا میتوانند از بین مهندسین فرایند، تامین کنندگان مواد و حتی مشتریان و ذینفعان انتخاب شوند.
مراحل روش FMEA
این روش هفت مرحله دارد.
1) مرور فرایند.
2) طوفان ذهنی برای حالت های خرابی در سیستم.
3) تهیه یک لیست از تاثیرات احتمالی هر خرابی.
4)بررسی شدت پیامد.
5) تحلیل احتمال رویداد.
6) مشخص کردن میزان قابلیت کشف خرابی.
7) محاسبه عدد RPN .
محاسبه RPN یا عدد اولویت ریسک
به زبان ساده تر عدد ریسک یا RPN در روش FMEA از حاصل ضرب سه عدد به دست می آید.مانند سایر ارزیابی های ریسک، این اعداد از جداول راهنما استخراج میشوند. شدت پیامد، احتمال وقوع و احتمال شناسایی و کشف خرابی سه عامل ریسک FMEA را تشکیل میدهند.
هر کدام از این ریسک فاکتورها (عوامل ریسک) از 1 تا 10 وزن دهی میشوند. در نتیجه عدد RPN بین 1 تا 1000 خواهد بود.
مزایای استفاده ارزیابی ریسک به روش FMEA
هر کدام از روش های ارزیابی ریسک عوامل متفاوتی دارند. به دلیل استفاده از عوامل مختلف، رویکردهای متفاوتی دارند. در نتیجه استفاده از هر روش مزایا و معایبی را در پی دارد. با توجه به شرایط کاری و نوع فرایند و سیستم مورد بحث، روش ارزیابی ریسک مناسب انتخاب میشود.
بهبود قابلیت اطمینان فرایند/ بهبود کیفیت محصول
از جمله مزایای روش FMEA بهبود قابلیت اطمینان و کیفیت محصولات و یا فرایند میباشد.
بهبود رضایت مشتریان
به دلیل بهبود کیفیت و جلوگیری از وقوع اتفاقات ناخواسته در فرایند تولید، محصول نهایی با بهترین کیفیت به دست مشتری میرسد که این امر منجر به رضایت مشتریان میشود.
شناسایی زودهنگام خرابی های محتمل یا بالقوه
به دلیل اینکه بررسی خرابی ها از قبل از وقوع انجام میشود تدابیر ویژه برای مدیریت آن به وجود میآید. این تدابیر باعث کاهش خسارات و بهبود نگهداری ماشین آلات میگردد.
تاکید بر پیشگیری از خرابی ها و مشکلات
ارزیابی ریسک FMEA یک دیدگاه پیشگیرانه دارد. بررسی احتمال خرابی پیش از خرابی باعث کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری میشود.
به نظر شما چه مزایای دیگری در استفاده از روش FMEA وجود دارد؟
ممنون از مقاله خوبتون