ارزیابی ریسک به روش jsa

 ارزیابی ریسک به روش jsa و jha ارزیابی ریسک های کیفی هستند یعنی در محاسبه ریسک و تحلیل آنها اعداد دخالتی ندارند. این دو متد برای تحلیل و آنالیز دقیق مراحل هر فعالیت در مراحل طراحی، اجرا و بهره برداری قابل استفاده هستند.

تا انتهای این مقاله به طور کامل درباره ارزیابی ریسک به روش jsa و jha و تفاوت و کاربردهایشان بحث میکنیم.

روش تحلیل خطرات شغلی یا JHA

Job Hazard Analysis يک روش کيفي براي ارزيابي ريسکهاي مرتبط با يک کار خاص با هدف تصميم گيري در مورد اقدامات كنترلي است که براي کاهش ريسک بايستي انجام شود.

روش اجرای JHA

رويکرد کلي JHA عبارتست از شکستن فعاليت (مثلا جا به جایی یک بسته) به تعدادي از مراحل منطقي. مثلا برداشتن بسته از سطح کنونی اش ، حمل بسته تا محل جدید مورد نظر، گذاشتن بار در محل جدید یک نمونه از شکستن فعالیت است.
این شکستن فعالیت ها به اقداماتت کوچکتر و مراحل بسیار ریزتر به منظور شناسايي خطر، پيامدها و ريسکهاي مرتبط با هر مرحلة خاص و احتياطها و اقداماتي که در شرايط غير مترقبه مي توان انجام داد، انجام میشود. در مثال جا به جایی بسته برای برداشتن یک بسته از محل کنونی میتواند خطرات و پیامدهای زیر را بررسی نمود.
پوسچر مناسب هنگام برداشتن بار.
تیز یا برنده بودن قسمتی از بسته.
محکم نبودن بسته بندی و امکان باز شدن آن و آسیب به فرد.
گیر کردن بسته به اجسام دیگر و سقوط آنها.
ابعاد نامناسب بسته برای جا به جایی.
و …
به همین ترتیب در JHA هر بخش از یک فعالیت را با جزییات دقیق و احتمال وقوع پیامدها بررسی میکنیم.

مراحل JHA

اولین مرحله شناسایی خطرات است.

درباره شناسایی خطرات در متد آنالیز ایمنی شغل میتوانید از یک سری سوالات کمک بگیرید.نمونه ای از سوالاتی که میتوانید برای کشف خطرات در این روش بپرسید به شرح زیر است.
دقيقاً قرار است چه فعالیتی انجام شود؟
چه موادي به کار گرفته خواهند شد؟
از چه ابزارها و تجهيزاتي استفاده میشود؟
کار چه زماني انجام ميشود (روز، شب، چه زماني از سال و غيره)؟
کار در کجا انجام مي شود (در ارتفاع، در فضاي بسته و غيره)؟
اين کار چگونه میتواند کارکنان، فعاليتها، يا تجهيزات مجاور را تحت تأثير قرار دهد؟
و ….

مرحله دوم ارزیابی پیامدهای خطرهای شناسایی شده است.

اين ارزيابي معمولاً با استفاده از مقياس زياد، متوسط يا کم انجام مي شود. برای ارزیابی پیامد طبق جداول ارزیابی ریسک JHA اصطلاحات مشخص دیگری نیز وجود دارد. این اصطلاحات میتواند شامل عباراتی مثل فاجعه بار، قابل توجه، متوسط، کم اهمیت و بی اهمیت هم باشد.
با توجه به کیفی بودن بررسی ها، سوالاتی که در اینجا میتوانید بپرسید شامل:
اثر این خطر چيست؟
آيا اين اثر کوتاه مدت است يا بلند مدت ؟
آيا این خطر، کارکنان يا تجهيزات را تحت تأثير قرار مي دهد؟
خطر مورد نظر، مي تواند موجب چه مقدار صدمه شود؟
چند نفر ممکن است آسيب ببينند؟
آيا اثر فوري است يا يک تأخير زماني دارد که فرار را ممکن مي سازد؟ و…

سومین مرحله هم ارزیابی احتمال وقوع خطر است.

مانند مرحله قبل این ارزیابی هم با مقیاس کم متوسط و زیاد برآورد میشود. احتمال وقوع قطعی، محتمل،ممکن، غیرمحتمل و به ندرت نیز دسته بندی کیفی دیگری است. سوالات کاربردی مرحله سوم عبارتند از:
در هر بار انجام کار خطر ايجاد مي شود يا تواتر کمتري دارد (يک مورد در 10 بار، يا 100 بار يا يک مورد در کل زمانها) ؟
اگر شرايط غير ايمن ايجاد شود، آيا قطعاً بدترين حالت رخ خواهد داد؟
آيا مشخصات کار، کارکناني که آن را انجام مي دهند و يا تجهيزات مورد استفاده بر اين احتمال تأثيری مي گذارند؟
بر اساس پاسخهایی که به سوالات بالا داده اید از یک ماتریس کیفی JHA استفاده میکنید. سپس ریسک را که حاصل ترکیب احتمال در شدت پیامد است به دست می آورید. به همین سادگی!
در نهایت ریسک بر حسب درجه بندی کم متوسط و زیاد به دست می آید.
بعد از این میبایست اقدامات اصلاحی و یا کنترلی برای کاهش خطر در نظر گرفت. در مثال قبل میتوان گفت در صورت بالا شدن ریسک برای بخش بلند کردن بسته راه کارهای زیر پیشنهاد میشود.
تقسیم کردن وزن بسته در چند بسته دیگر- استفاده از بسته بندی محکم-آموزش حمل صحیح بار- استفاده از نور کافی هنگام برداشتن بسته و …
طراحی یک فرم ارزیابی ریسک JSA میتواند بر اساس نیاز شرکت باشد و شامل موارد انتخابی طبق دستورالعمل ارزیابی ریسک شرکت ها طراحی شود.

ارزیابی ریسک به روش jsa چیست؟

یکی از روش های ارزیابی ریسک روش jsa است. این حروف مخفف job safety analysis به معنی تحلیل ایمنی شغل میباشد. روش آنالیز ایمنی شغل برای تشخيص خطرات و پتانسيل حوادثی كه ممكن است در طول انجام كار اتفاق بيافتد.
به طور خلاصه متد jsa تعيين کننده ابزار و سيستمهايي براي كاهش و كنترل ريسكهاست.
در عمل JSA همان JHA است که بیشتر بر جنبه های ایمنی در یک کار تمرکز دارد و بیماریهای شغلی و آسیب هایی که به محیط زیست وارد میشود را در نظر نمیگیرد.

هدف از انجام jsa چیست؟

هدف از انجام jsa پيدا كردن راهی ايمن براي انجام كار يا پيدا كردن راه جايگزين مناسب و تشخيص و ارزيابي خطراتي است كه ممكن است در طول طراحي روش اجرايي و ابزار آلات يك شغل ديده نشده باشد.

تفاوت JSA و JHA

JHA در بازه های زمانی بزرگتری انجام میشود به طور مثال حدودا سالی یکبار اما JSA در ابتدای هرروز و یا ابتدای هر شیفت کاری اتفاق می افتد. بنابراین JHA با یک دید ماکرو و کلی تر است ولی JSA با دید ریزبینانه تری همان خطرات و راه کارهای پیشگیرانه را بررسی میکند.
طبق سایت OSHA روش JHA و روش JSA تفاوت خاصی بایکدیگر ندارند. و میتوان این کلمات را به جای یکدیگر به کار برد. صرفا JSA تاکید بر نکات ایمنی کار دارد اما JHA دید بازتری به احتمالات وقوع آسیب به انسان تجهیزات و محیط زیست دارد.

مراحل انجام JSA و JHA

به عنوان جمع بندی مطالب بالا مراحل انجام ارزیابی ریسک به روش JSA و JHA به ترتیب شامل:
1- تهیه لیستی از تمام فعالیتها
2- تفکیک هر فعالیت به اقدامات و مراحل جزیی تر
3- تعیین خطرات احتمالی برای هر مرحله
4- ارزیابی ریسک برای هر خطر
5- تعیین اقدامات کنترلی برای هر خطر
6- اطلاع رسانی و ابلاغ نتایج به متولیان کار

فواید انجام ارزیابی ریسک به روش jsa و jha

به دلیل نگاه خیلی جزیی و دقیق به هر فعالیت، تمام خطرات محتمل بررسی میشود. برای بررسی هر فعالیت نیز میتوان به صورت گروهی با ایجاد یک تیم به ارزیابی ریسک پرداخت. بهترین حالت این است که از نحوه انجام هر فعالیت از نزدیک نیز بازدید به عمل آورید تا واقع بینانه تر خطرات موجود را شناسایی کنید.