علل حوادث ناشی از کار

علل حوادث به دو دسته اعمال ناایمن و شرایط ناایمن دسته بندی میشود. 80درصد اعمال ناایمن و 20درصد شرایط ناایمن در بروز حوادث سهم دارند. اما در این مقاله به مورد علل غیرمستقیم و جزیی تر نیز میپردازیم .

چرا علل حوادث مهم هستند؟

بررسی علل تمام حوادث ناشی از کار بسیار مهم است زیرا می تواند به پیشگیری از وقوع حوادث در آینده کمک کند. با بررسی علل حوادث گذشته میتوان نقاط ضعف و خطرناک در فرایندها و سیستم ها و همچنین شرایط کاری را شناسایی کرده و اقدامات اصلاحی انجام دهیم. این اقدامات میتواند شامل آموزش HSE ، ارتقای تجهیزات و ابزارهای کاری، بهبود شرایط ایمنی و بهداشتی و غیره باشد.
در نتیجه احتمال وقوع حوادث کاهش می یابد و کارکنان و محیط کاری به طور کلی ایمن تر خواهند شد. این امر همچنین باعث بهبود فرایند های کار و افزایش بره وری هم میشود.

چرا حوادث را بررسی میکنند؟

هر حادثه ای که رخ میدهد فقط خسارت جانی و مالی در پی ندارد. در واقع حتی برخی از ابعاد و عواقب بروز یک حادثه ممکن است آنقدر غیرمستقیم باشد که بدون بررسی دقیق متوجه آن نباشیم. در پی رخ دادن هر حادثه عواقب انسانی، اجتماعی و اقتصادی متنوع و متعددی ایجاد میشود.
به همین دلیل است که خسارت مالی و زمانی هیچ حادثه ای را با دقت صد در صد نمیتوان بیان کرد. ابعاد اجتماعی حوادث، به سختی قابل بررسی و مطالعه هستند. زیانی که یک مجموعه بابت از دست دادن اعتبار خود میپردازد شاید گاهی هرگز قابل جبران نباشد.
علل حوادث باید مطالعه شود و مورد توجه قرار گیرد تا واحدهای اقتصادی بتوانند به چرخه حیات خود ادامه دهند. علاوه بر آن جنبه انسانی حوادث هم ما را برآن میدارد تا در جلوگیری از حوادث دریغ نکنیم.

هزینه های ناشی از حوادث

دو دسته هزینه ناشی از حوادث وجود دارد. هزینه های مستقیم یا Direct Cost و هزینه های غیر مستقیم Indirect Cost .این دسته ها به هزینه های بیمه ای و هزینه های غیر بیمه ای هم شناخته میشوند. Insurance Cost و Uninsurance Cost .

هزینه های بیمه ای یا مستقیم حوادث

این هزینه ها قابل محاسبه هستند. هزینه های مستقیم ناشی از حوادث شغلی شامل هزینه های پزشکی، هزینه های تعمیر و بازسازی تجهزات و ماشین آلات، هزینه های بیمه و مزایای اجتماعی کارگران و خانواده هایشان،هزینه های از دست رفته بهره وریو تولید،هزینه های آموزش و تمرین کارکنان جدید و هزینه های حقوقی و قانونی می باشد.این هزینه ها توسط کارفرما پرداخت میشود و عموما میزان قابل توجهی است.

هزینه های غیر بیمه ای یا غیر مستقیم حوادث

این هزینه ها قابل محاسبه نیستند و به راحتی نمیتوان مشخص کرد چقدر خسارت در این بخش وارد آمده است. برخی از متخصصان و دانشمندان با فرمولهایی به طور تقریبی و نسبت به هزینه های مستقیم این هزینه ها را محاسبه کرده اند. ساده ترین رابطه ای که پیشنهاد شده است نشان میدهد هزینه های غیر مستقیم 3برابر هزینه های مستقیم در حوادث هستند. به طور کلی هزینه های غیر مستقیم ناشی از حوادث شغلی میتواند برای کسب و کارها در دراز مدت آسیب زننده باشد چرا که آنها را از رسیدن به اهداف مالی و عملکردی خود بازمیدارد.

فاکتورهای تاثیر گذاربرروی حوادث شغلی

مطالعات نشان داده اند که فاکتورهای فردی، شغلی و سازمانی بر حوادث شغلی تاثیرگذارند.

ویژگی های فردی

ویژگی‌های فردی می‌توانند در حوادث شغلی نقش مهمی داشته باشند. برخی از ویژگی‌های فردی که می‌توانند بر احتمال وقوع حوادث شغلی تأثیرگذار باشند عبارتند از:
1. تجربه کاری: افراد با تجربه کاری بیشتر می‌توانند برای انجام کارهای خطرناک، بیشتر به موقعیت‌های خطرناک توجه کنند و از تجربه خود در مدیریت خطرات استفاده کنند.
2. دانش و آگاهی: دانش و آگاهی در مورد مسائل ایمنی و بهداشتی می‌تواند برای جلوگیری از وقوع حوادث شغلی و مدیریت خطرات مربوط به کار مفید باشد.
4. سلامتی: وضعیت سلامتی فرد می‌تواند برای ایمنی در محیط کاری مهم باشد. بیماری‌های فیزیکی و روانی می‌توانند برای افراد مشکلاتی راجع به تمرکز، توجه و تصمیم‌گیری ایجاد کنند و احتمال وقوع حوادث شغلی را افزایش دهند.
5. عوامل شخصیتی: برخی از عوامل شخصیتی مانند خودسرانه‌گری، تنبلی، عدم توجه به جزئیات و اعتماد بیش از حد به دیگران می‌توانند برای وقوع حوادث شغلی خطرناک باشند. و برعکس برخی از ویژگی‌های شخصیتی مانند خودکنترل، توجه به جزئیات، وضوح در بیان و پیگیری نقشهای خود در محیط کاری می‌توانند به افزایش ایمنی در محیط کاری کمک کنند.
از آنجا که ویژگی‌های فردی می‌توانند برای ایمنی در محیط کاری تأثیرگذار باشند، آموزش‌های ایمنی و بهداشتی می‌توانند به افراد کمک کنند تا این ویژگی‌ها را تقویت کنند و از آنها بهره ببرند.

عوامل مرتبط با شغل

عوامل مرتبط با شغل می‌توانند دومین عامل مهم در وقوع حوادث شغلی باشند. این عوامل شامل مواردی مانند نوع شغل و فعالیت انجام شده، شرایط فیزیکی محیط کار، تجهیزات و ابزارهای مورد استفاده، میزان تجربه و آموزش کارگران، میزان خستگی و استرس کاری، ساعات کاری طولانی، نوع قرارداد کاری و میزان حقوق و دستمزد و مسائل بهداشت و ایمنی در محیط کار می‌باشند. همچنین، عوامل خارج از محیط کار نظیر وضعیت جاده‌ها و ترافیک، شرایط آب و هوایی، وضعیت سلامتی کارگران و … نیز می‌توانند در وقوع حوادث شغلی تأثیرگذار باشند. برای کاهش این خطرات، بهبود شرایط کاری و ایجاد فرهنگ ایمنی در محیط کار و آموزش‌های مناسب به کارگران کمک می‌کند.

فاکتورهای سازمانی

فاکتورهای سازمانی نیز در کنار عوامل قبل می‌توانند در وقوع حوادث شغلی تأثیرگذار باشند. برخی از این فاکتورها شامل عدم رعایت اصول ایمنی و بهداشت در محیط کار، نقص در تجهیزات و وسایل کاری، نقص در سیستم های هشداردهی و اطلاع‌رسانی، عدم تحقق مسئولیت‌پذیری و مدیریت ریسک، عدم ارزیابی و کنترل مستمر خطرات محیط کار، عدم آموزش مناسب به کارگران و نبود سیاست‌های مشخص و کارآمد در زمینه ایمنی و بهداشت در سازمان می‌باشند. برای کاهش خطرات و پیشگیری از وقوع حوادث شغلی، سازمان‌ها باید بهبود شرایط کاری و ایجاد فرهنگ ایمنی و بهداشت در محیط کار را در اولویت قرار دهند. همچنین، باید سیستم‌های مدیریت ریسک و کنترل خطرات را بهبود بخشند و به کارگران و مدیران آموزش‌های مناسبی در زمینه ایمنی و بهداشت ارائه دهند.